ประวัติความเป็นมา

โนนกระเบื้องเป็นชื่อเรียกกันในระหว่างบุคคลท้องถิ่น ไม่ปรากฏชื่อในแผนที่ การที่เรียกโนนกระเบื้องเพราะพื้นที่เป็นโนนสูงมีทุ่งนาล้อมรอบและได้พบเศษ ภาชนะดินเผามากมายในพื้นที่นาและสวนของชาวบ้าน ชาวบ้านจึงเรียกพื้นที่นี้ว่า"โนนกระเบื้อง" ชุมชนที่อยู่ที่ตำบลโนนสูง - น้ำคำ เป็นไทยอีสานที่อยู่มาดั้งเดิมและมีผู้คนจากมหาสารคาม ร้อยเอ็ด กาฬสินธุ์ เข้ามาอยู่เพราะพื้นที่อุดมสมบูรณ์ ทำนาได้ดี ด้วยมีแหล่งน้ำอยู่ใกล้ ๆ มีห้วยรักนาง หนองสร้างคำ หนองโป่งนกเป้า

ลักษณะทั่วไป

สภาพทั่วไปของแหล่งเป็นเนินดินสูงประมาณ ๑ เมตร จากระดับทุ่งนาที่ล้อมรอบมีสวนกล้วยอยู่เต็มพื้นที่ แหล่งถูกลักลอบขุดค้นเมื่อเดือนมีนาคม พ.ศ.๒๕๓๑

หลักฐานที่พบ

พบหลุม ๑๐ กว่าหลุมที่ถูกลอบขุดค้นโดยการสมยอมระหว่างผู้ลักลอบ และเจ้าของพื้นที่ จากคำบอกเล่าของนายสมัย ใจธรรม ผู้เป็นเจ้าของที่ผู้ลักลอบขุดค้นได้โบราณวัตถุ เป็นเครื่องมือเครื่องใช้สำริด เช่น ขวาน กำไล หอก และภาชนะดินเผาที่ค่อนข้างสมบูรณ์ไปเป็นจำนวนมาก และได้ทัพพีสำริดด้วย ส่วนโครงกระดูกจะโยนทิ้งหมด ความลึกของหลุมขุด ๑.๕ - ๔ เมตร ลึก ๑ - ๒ เมตร

สาระสำคัญ

โนนกระเบื้องเคยเป็นที่อยู่ของชุมชนก่อนประวัติศาสตร์ ซึ่งมีอายุร่วมสมัยกับบ้านเชียงตั้งแต่ปลายสมัยต้นจนยุคปลาย ประมาณ ๔,๐๐๐ - ๑,๘๐๐ ปี มาแล้ว จากการวิเคราะห์เศษภาชนะดินเผาเทคนิคการทำลวดลาย และการตกแต่งแม้ที่โนนกระเบื้องจะไม่มีลวดลายวิจิตรพิสดารเช่นบ้านเชียง แต่เทคนิคนั้นนับได้ว่าเป็นอิทธิพลเฉพาะถิ่น  นอกจากภาชนะดินเผาแล้วพบเครื่องมือ เครื่องใช้ที่ทำด้วยสำริด เช่น กำไลขวาน ใบหอก ทัพพี สิ่งเหล่านี้พบที่บ้านเชียง ตั้งแต่สมัยต้น

เส้นทางเข้าสู่โนนกระเบื้อง

ออกจากตัวจังหวัดไปตามทางหลวงหมายเลข ๒ (อุดรธานี - ขอนแก่น ) ถึงหลักกิโลเมตรที่ ๑๖ บ้านโนนสูงเลี้ยวขวาตรงบริเวณสถานีอนามัย ตำบลโนนสูง ไปตามถนน ลูกรังประมาณ ๔ กิโลเมตรถึงสวนกล้วยนายสมัย ใจธรรม จะถึงแหล่งโบราณคดีโนนกระเบื้อง

สถานที่ตั้ง

แหล่งโบราณคดีโนนกระเบื้อง ตั้งอยู่ที่บ้านเสมา หมู่ ๘ ตำบลโนนสูง อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี บริเวณแหล่งอยู่ในสวนกล้วย กลางทุ่งนาเป็นที่ดินของนายสมัย ใจธรรม บ้านป่าหวาย หมู่ที่ ๑๙ ตำบลโคกสูง

อาณาเขต

ทิศเหนือ จดตำบลหนองบัว อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี

ทิศใต้ จดตำบลเสอเพลอ อำเภอกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี

ทิศตะวันออก จดตำบลห้วยสามพาด อำเภอกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี

ทิศตะวันตก จดตำบลบ้านตาด อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี