ข้อมูลพิพิธภัณฑ์
ปราสาทสด๊กก๊อกธม เป็นศาสนสถานในศาสนาฮินดู รูปแบบศิลปะเขมรในประเทศไทยที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในภาคตะวันออก สด๊กก๊อกธม เป็นชื่อภาษาเขมร หมายถึง ต้นกกขนาดใหญ่ที่ขึ้นรกอยู่ในบาราย นอกจากตัวปราสาทแล้วยังมี "ศูนย์บริการข้อมูล" จัดแสดงนิทรรศการความรู้พร้อมสื่อประกอบด้านประวัติศาสตร์และโบราณคดีอีกด้วย
ผังบริเวณของปราสาทสด๊อกก๊อกธม สร้างขึ้นตามคติความเชื่อเรื่อง จักรวาล ตั้งอยู่บนเนินดินสูงกว่าพื้น หันหน้าไปทางทิศตะวันออก ประกอบด้วย
- บาราย เป็นสัญลักษณ์ที่เปรียบเทียบเสมือนทะเลสาบสีสันดร บารายเป็นที่เก็บน้ำขนาดใหญ่ที่เป็นระบบชลประทานในสมัยโบราณ เพื่อส่งน้ำไปยังไร่นาของชาวบ้านตามหมู่บ้าน
- ทางดำเนิน ตามความเชื่อของศาสนาพราหมณ์เปรียบเสมือนสะพายสายรุ้ง คือเป็นทางเชื่อมระหว่างโลกมนุษย์กับสวรรค์
- เสานางเรียง หรือ เสานางจรัล มีลักษณะเป็นแท่งสี่เหลี่ยมทำจากหินทราย ฐานมีรูปสี่เหลี่ยมสลักลวดลาย ตัวเสาเป็นแท่งสี่เหลี่ยมเรียบ หัวเสาคล้ายดอกบัวตูม
- บารายขนาดเล็ก เป็นสระน้ำรูปสี่เหลี่ยม ขอบสระก่อด้วยศิลาแลง
- กำแพงแก้ว ก่อด้วยศิลาแลง มีลักษณะเป็นกำแพงทึบ ฐานเรียบ ส่วนบนเป็นชั้นบัวหงายหลังกำแพงสลักโค้งเป็นรูปครึ่งวงกลม
- โคปุระชั้นนอกหรือโคปุระของกำแพงแก้ว เป็นอาคารมีแผนผังรูปกากบาทก่อด้วยหินทรายบนฐานศิลาแลงตั้งอยู่กึ่งกลางกำแพงแก้ว มีห้องขนาบด้านข้าง 2 หลังสามารถทะลุถึงกันได้
- หน้าบันสลักภาพศิวนาฏราช ล้อมรอบด้วยลวดลายพันธุ์พฤกษาในกรอบสามเหลี่ยม ด้านล่างสลักภาพบุคคลแสดงท่าร่ายรำ ส่วนศีรษะหายไป
- หน้าบันสลักภาพนารายณ์บรรทมสินธุ์ ล้อมรอบด้วยลวดลายพันธุ์พฤกษาในกรอบสามเหลี่ยม ด้านล่างสลักภาพนารายณ์บรรทมสินธุ์ โดยพระนายรายณ์บรรทมตะแคงซ้ายเหนือพระยาอนันตนาคราชโดยใช้พระหัตถ์หน้าขวารองรับพระเศียร ที่พระนาภีมีก้านดอกบัวผุดขึ้นมาและมีพระพรหมประทับนั่งอยู่เหนือดอกบัวนั้น พระลักษณมีประทับนั่งอยู่ตรงปลายพระบาท บริเวณด้านข้างของพระพรหมมีรูปบุคคลถือกระบองสันนิษฐานว่าเป็นอสูรชื่อมธุ และไกฎกะ ซึ่งออกมาจากพระกรรณของพระนารายณ์เพื่อที่จะทำลายการสร้างโลกของพระพรหม
- ระเบียงคต เป็นอาคารล้อมรอบปราสาทประธาน รูปทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีโคปุระทั้ง 4 ด้าน แต่เข้า- ออกได้ด้านทิศตะวันออกด้านเดียวเท่านั้น
- บรรณาลัย คือ อาคารที่ใช้เก็บคัมภีร์หรือห้องสมุด และอาจจะเป็นที่ประดิษฐานรูปเคารพรอง
- ประสาทประธาน เป็นอาคารจุดศูนย์กลางของปราสาทสด๊อกก๊อกธม เปรียบเสมือนเขาไกรลาศหรือเขาพระสุเมรุอันเป็นที่ประทับของพระศิวะ และเป็นที่ประดิษฐานศิวลึงค์ ที่เป็นรูปเคารพแทนองค์พระศิวะปราสาท ประสาทประธานมีแผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส หันหน้าไปทางทิศตะวันออก บริเวณรอบปราสาทประธานมีเสานางเรียงประดับ ประกอบด้วยส่วนสำคัญ 3 ส่วน คือ ส่วนฐาน ส่วนเรือนธาตุ และส่วนยอด
บริหารจัดการ
ประเภทพิพิธภัณฑ์
วัตถุจัดแสดงที่มีความสำคัญ / สิ่งที่น่าสนใจ
หน้าบันสลักภาพนารายณ์บรรทมสินธุ์
แผนที่
ที่อยู่และเบอร์ติดต่อ
โทรศัพท์ : 037-550 454
อีเมล : Sadokkokthom.hp@gmail.com
วันและเวลาทำการ
เปิดให้บริการทุกวัน (ไม่มีวันหยุด)
- อุทยานประวัติศาสตร์ เปิดบริการตั้งแต่เวลา 8.30 - 16.30 น.
- ศูนย์บริการข้อมูลเปิดบริการตั้งแต่เวลา 9.00 - 16.00 น.
ค่าเข้าชม
ไม่เสียค่าเข้าชม
เนื้อหาสำหรับประชาชนทั่วไป
เนื้อหาสำหรับเด็ก
รับบัตรเครดิต
รับจองล่วงหน้า
กรณีเข้าชมเป็นหมู่คณะจะต้องทำหนังสือก่อนขอเข้าเยี่ยมชม
สิ่งอำนวยความสะดวก
มีลานจอดรถ